Lager – rodzina piw. Część I: piwa jasne

Piwa dolnej fermentacji są z nami od kilkuset lat. Czyli – właściwie przez krótką część historii (więcej w artykule: Lager – piwo dolnej fermentacji). Nie mniej jednak to lager, a właściwie jego masowa wersja, zwana niekiedy eurolagerem, zdominowała całkowicie rynek. I choć piwna rewolucja stara się jak może, to jednak nie ale jest najczęściej wybieranym piwem.

Jeśli przyjrzymy się stylom piwa, to górna fermentacja oferuje szerszy wybór. Co nie znaczy, że w lager nie oferuje nic ciekawego. Większość piw dolnej fermentacji to klasyki. Wiążą się mocno z regionem, z którego pochodzą. Najczęściej są to Niemcy, ale także Czechy, czy też kraje basenu bałtyckiego – oczywiście dzięki porterowi.

Jasny lager

Określenie barwy piwa słowami nie jest proste. Przeważnie piwa dzieli się na jasne, bursztynowe i ciemne. Tak porządkuje to m.in. BJCP. Jako jasne rozumie się piwa od słomkowej, jasnożółtej barwy aż do barwy ciemnożółtej, głęboko złotej.

• Pilsner – znany także jako pils, pilsener, pilzner, světlé. Styl stworzony w Czechach (więcej w tym artykule), w których nadal jest niezwykle popularny. Jednak pod inną nazwą: po prostu jako piwo jasne, czyli světlé. Dodatkowo oznaczane jest poziomem ekstraktu lub nazwą zwykajową: výčepní, ležák, speciál. Samo piwo ma złotą barwę, piękną klarowność, wyraźnie zaznaczony profil chmielowy. Orzeźwiające i niezwykle pijalne.

• Helles – czyli niemiecki odpowiednik czeskiego pilsa. O dziwo to on znany jest częściej jako pilzner, mimo że do Pilzna daleko. Jasne piwo szeroko dostępne w całych Niemczech. Ma swoje odpowiedniki lokalne, które niekiedy mogą się delikatnie różnić. Oczywiście – lokalni mieszkańcy będą zapewniać, że ich piwo jest wyjątkowe i niepowtarzalne. Jednak wszystkie niemieckie jasne piwa zazwyczaj łączy jedna rzecz: jeszcze bardziej orzeźwiający charakter, niż w pilsie czeskim, osiągnięte dzięki większej wytrawności i mocniejszym wychmieleniu. Piękna złocista barwa i klarowność – bez zmian

• Pils amerykański – czyli American Pils. Najnowsze dziecko w rodzinie lagerów. Piwo na tyle charakterystyczne, że właściwie należy uznać je za osobny styl. Oryginalnie pochodzi oczywiście ze Stanów Zjednoczonych, jednak obecnie spotykane w wielu piwnych krajach. Jest to klasyczne jasne piwo – pils, jednak mocno wychmielony nowoczesnym chmielem, zazwyczaj amerykańskim (choć spotyka się inne nowofalowe odmiany, z Europy czy Antypodów). Szczególnie mocny akcent położony jest na nachmielenie na aromat, przez co piwo ma bardzo intensywny zapach kojarzący się z cytrusami, owocami tropikalnymi i żywicą.

Lager bursztynowy

Jako bursztynowe określa się piwa, które są ciemniejsze od barwy jasnej, ale trudno zaliczyć je do ciemnych. Zatem mieszczą się w zakresie od barwy ciemniejszej od ciemno-żółtej, głęboko złotej, ale jaśniejszej niż kolor brązowy. Kolor tych piw może być bursztynowy (choć to określenie jest mało precyzyjne, gdyż bursztyn ma wiele odcieni), ciemnego złota, bardzo ciemno żółty, wpadający w pomarańczowy, czerwonawy, miedziany, czy jasno brązowy.

• Lager wiedeński – Vienna Lager. Niezbyt popularne, ale ciekawe piwo o wiedeńskim rodowodzie. Podstawą jego jest słód wiedeński, przez co w smaku oferuje liczny przekrój nut tostowych i lekko karmelowych. Jednak finisz jego jest wytrawny, przez co jest lżejsze, niż piwo marcowe. Także goryczka jest nieco wyższa niż w marzenie, a jednak niższa, niż w hellesie. Od piwa marcowego różni się barwą, która jest cechą charakterystyczną stylu: od ciemnobursztynowej, aż do miedzianej.

• Marcowe – znane również jako Märzen lub Oktoberfest. To piwo o dość długiej historii, wywodzące się oryginalnie z Niemiec, ale chętnie warzone w całej Europie, także w Polsce. Nazwa pochodzi od miesiąca, w którym było warzone, by następnie leżakować w piwnicach i komorach lodowych, aż do jesieni i świąt związanych z zbiorami plonów. Mocniejsza, bardziej słodowa wersja pilsa, co przekłada się na smak pieczywa, tostów i jasnego karmelu. Chmiel jest niższy, niż w hellesie. Barwa zazwyczaj jest ciemnozłota do bursztynowej. Odmianą marcowego jest Rauchmärzen (Rauchbier), czyli wędzone piwo marcowe.

• Koźlak – Bock. To właściwie nie jeden styl, ale cała rodzina piw z niemieckim rodowodem, dziś chętnie warzone w różnych miejscach na świecie, także w Polsce. Koźlaków jest wiele, różnią się mocą, barwą i technologią. Pierwotnie był piwem górnej fermentacji. Koźlak jest piwem mocniejszym od marcowego, z jeszcze bardziej uwypukloną stroną słodową i licznymi, złożonymi chlebowymi oraz karmelowymi nutami. Barwa także jest ciemniejsza, od bursztynowej aż po brąz. To zdecydowanie piwo o charakterze słodowym, chmiel gra w nim drugorzędną rolę. Specyficzną odmianą koźlaka jest eisbock, czyli koźlak wymrażany po fermentacji, o likierowym charakterze i wysokiej mocy alkoholu.