Co to jest styl piwa

Gdyby zrobić listę najpopularniejszych tematów o piwie rzemieślniczym, na pierwszym miejscu zapewne byłby styl piwa. Ile razy dziennie w kraftowym pubie pada to słowo? „To piwo jest dobre, ale nie w stylu”. „Tego stylu nie lubię”. „Czy to jeszcze w stylu APA czy już raczej session IPA?”. Słowo to jest odmieniane przez wszystkie przypadki. Tylko czy naprawdę wiedza o stylach jest konieczna, żeby móc napić się piwa? I czy te wszystkie style w ogóle są do czegoś potrzebne?

Skąd wzięły się style piwa?

Piwo towarzyszy człowiekowi od co najmniej kilku tysięcy lat. I prawdopodobnie od samego początku występowało w różnych wariantach. Egipcjanie dodawali do piwa miód i daktyle, a także najprawdopodobniej łubin, odmianę selera i korzeń mandragory. Piwa wyrabiano w różnych wariantach alkoholowych, miały też odmienne przeznaczenie i nazwy. Zatem już wtedy zaczęto dzielić piwa na kategorie.

Po co w ogóle komu style piwa?

Człowiek ma naturalne zamiłowaniem do porządkowania świata i układania wszystkiego w  szufladki. W przypadku piwa ma to także aspekt praktyczny. Bardzo wiele osób obecnie warzy piwo hobbystycznie w domu. Ci najbardziej zaawansowani wysyłają swoje wyroby na konkursy. I tutaj właśnie pojawia się konieczność ustalenia stylu. Różnorodność piw wymusza ocenianie ich w osobnej kategorii. Trudno oceniać piwa pszeniczne razem z imperialnymi stoutami. Tak jak trudno wystawić buldoga francuskiego do wyścigu chartów. Stąd właśnie wziął się sztywny podział i opisy stylów.

Czym różnią się piwa?

Każdy styl ma swoje cechy charakterystyczne, dzięki którym można odróżnić jedno piwo od drugiego. Może to być:

• Barwa – różnica, którą widać gołym okiem. Barwa piwa może być od jasno słomkowej, aż po czarną. Można też dzielić piwa ze względu na klarowność: od zupełnie klarownych do całkiem mętne.
• Zawartość alkoholu – także dość oczywista sprawa. Klasyczne piwa zaczynają się od 3% i kończą w okolicach 11-12% alkoholu, gdy drożdże piwowarskie przeważnie odmawiają dalszej pracy. Oczywiście, można spotkać także wyjątki, jak piwa 14%, czy nawet 17%. Coraz popularniejsze stają się też piwa niskoalkoholowe lub wręcz bezalkoholowe.
• Surowce – bazą większości piw jest słód jęczmienny. Dodatek innych zbóż: pszenicy, żyta znacząco wpływa na cechy piwa. Znaczenie ma także użyty chmiel; tradycyjny daje zupełnie inny aromat i smak, niż np. nowofalowy chmiel amerykański.
• Metody produkcji – górna lub dolna fermentacja, rodzaj drożdży, temperatura, leżakowanie, sposób chmielenia – ile jest różnych dróg do stworzenia piwa wiedzą tylko piwowarzy. Oczywiście: każda metoda daje inny efekt.
• Tradycja – są regiony w Europie, w których warzy się piwo od niepamiętnych czasów. Każdy z nich ma swoją własną specyfikę. Czesi piją głównie lekkie pilsy, Brytyjczycy mają ale z casków i dużo ciekawych, choć nieco zapomnianych stylów. A Belgowie – całą masę niepowtarzalnych piw. Każdy region to inne podejście do sztuki piwowarstwa. Rzemieślnicy odtwarzając klasyczne style często sięgają do tych tradycji. Chmielenie na zimno to przecież stara, angielska metoda.
• Dodatki, dominujący smak i kilka innych cech, które czynią piwo wyjątkowym. Mówi się, że w piwowarstwie granicą jest wyobraźnia. Owoce i laktoza do IPA, a może jakiś zupełnie szalony dodatek? Dojrzewanie w beczkach? Piwo dyniowe specjalne z okazji Halloween? A może całkowicie wytrawna Brut IPA? O wyjątkowości piwa mogą decydować przeróżne cechy, które ciężko określić jednym słowem.

Właściwie dlaczego akurat styl?

Dlaczego nie gatunek, ani rodzaj, ani typ? Skąd wzięła się ta nazwa? Andrzej Sadownik, prekursor piwowarstwa domowego w Polsce utrzymuje, że nie lubi słowa gatunek. Według niego piwo może być pierwszego gatunku, albo gorszego gatunku. Z kolei typ kojarzy się mocno technicznie. A rodzaj botanicznie. Dodatkowo, styl brzmi jakoś tak bardziej stylowo i ekskluzywnie.

Termin ten po raz pierwszy pojawiał się zagranicą. Niejaki Michael Jackson, zwany również Beer Hunterem (zawsze należy dodać: to nie ten, który śpiewał i tańczył), wielki fan i propagator whisky oraz piwa napisał niezwykle ważną książkę o piwie. The World Guide to Beer z 1977 roku nie tylko opisywała niezwykłe bogactwo rozmaitych piw z całego świata, ale także to tam po raz pierwszy został użyty zwrot beer style. Do którego Beer Hunter później powracał i który zakorzenił się w piwowarstwie na dobre. Niestety obaj Michaele, ten od alkoholu i ten od zwinnych ruchów patrzą już na nas z góry, jako że odeszli od nas w latach dwutysięcznych.

Czy styl piwa to trafne określenie? Internetowy słownik PWN słowo styl tłumaczy jako: „zespół cech charakterystycznych dla sztuki jakiejś epoki, jakiegoś regionu lub twórcy”. Wszystko się zgadza, prawda?

Ale czy to wszystko jest mi potrzebne?

I tutaj dochodzimy do odpowiedzi na pytanie, czy  potrzebujemy tych wszystkich stylów, żeby cieszyć się piwem. Tylko dla radości spożywania – oczywiście nie. Natomiast jeśli chce się zdobyć wiedzę o piwie, dobrze je poznać i zrozumieć – w takim wypadku nie da się pominąć stylów. Jak powiedział Michael Jackson:

Understanding beer starts with understanding style.

Strona Michaela „Beer Huntera” Jacksona:

www.beerhunter.com/